Kennisbank

2021

15 jaar marktwerking in de zorg
In 2006 startte de ambitieuze hervorming van het Nederlandse zorgstelsel gebaseerd op principes van gereguleerde concurrentie of marktwerking. Kunnen we – nu 15 jaar verder – die hervormingen als een succes beschouwen? Wat heeft 15 jaar marktwerking gedaan met toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid van ons zorgsysteem? Het boek ‘The market reform in Dutch health care; Results, lessons and prospects’ voorziet in een grondige terugblik.
Download het boek via deze website.

2018

Betaalbare zorg
De inzichten uit het kennisprogramma ‘Celsus, academie voor betaalbare zorg’ werden gebundeld in het gelijknamige boek 'Betaalbare zorg' onder redactie van Patrick Jeurissen, Hans Maarse en Marit Tanke.

Deze kernpublicatie is onderdeel van een reeks boeken over betaalbaarheid van zorg die tegelijkertijd verschenen. De overige titels in de deze reeks staan eveneens op deze pagina
Verkrijgbaar via SDU

Beleid en besturing in de zorg
Hans Maarse
Verkrijgbaar via SDU

Vijftig jaar kostenbeheersing in de zorg
Deel I: 1966-1995
Karel-Peter Companje, Ton Kappelhof, Robert Mouton en Patrick Jeurissen
Verkrijgbaar via SDU - (Deel II zie 2021)

Waardevolle zorg, Kwaliteit en doelmatigheid voor verpleegkundigen
Henny van Lienden en Hiske Calsbeek
Verkrijgbaar via Koninklijke van Gorcum

Het huidige onderwijs vraagt van verpleegkundigen het eigen handelen te kunnen beargumenteren met behulp van theoretische uitgangspunten en resultaten van wetenschappelijk onderzoek (evidence-based nursing). Effectief verplegen reikt studenten de argumenten aan voor het oplossen of hanteerbaar maken van een aantal veel voorkomende verpleegproblemen. In dit boek zijn verpleegproblemen uitgewerkt, die zich bij veel verschillende patiënten/zorgvragers kunnen voordoen, gericht op de somatiek. Net als in deel 2 gaat het hier om op zichzelf staande verpleegproblemen en interventies, zoals b.v.: ondervoeding, pijn, slaapproblemen e.d. Het boek opent met een inleiding over ebp, waarna de uitgewerkte verpleegproblemen volgen. Elk hoofdstuk vormt een afgerond geheel, dat afzonderlijk bestudeerd kan worden. De hoofdstukindeling volgt een vast patroon: elk hoofdstuk begint met een korte introductie, gevolgd door casuïstiek en een beschrijving van het probleemgebied, de verpleegkundige diagnostiek en de verpleegkundige interventies, waarna het wordt afgesloten met een kennistoets en een literatuuroverzicht.

Redactie: Prof. dr. Th. van Achterberg, dr. G.J.J.W. Bours, drs. A.M. Eliens.

Uitgever: Kavanah, Dwingeloo
ISBN: 9789057401244
Jaar van uitgave: 2012

In dit boek worden verpleegproblemen besproken die zich bij verschillende patiëntencategorieën kunnen voordoen en gelegen zijn in het psychosociale domein. Deze verpleegproblemen zijn geclusterd in een aantal verpleegkundige probleemgebieden (zie hieronder). Het boek opent met een inleiding, waarin de stand van zaken ten aanzien van evidence-based nursing wordt besproken en een toelichting wordt gegeven op de betekenis van enkele veel gebruikte classificatiesystemen en de PES-formule.

Na de inleiding volgen de uitgewerkte verpleegproblemen: elk hoofdstuk vormt een afgerond geheel (probleem-gebied), dat afzonderlijk bestudeerd kan worden.

De hoofdstukindeling volgt een vast patroon: elk hoofdstuk begint met een korte introductie, gevolgd door casuïstiek en een beschrijving van resp. het probleemgebied, de verpleegkundige diagnostiek en de verpleegkundige interventies, waarna het wordt afgesloten met een kennistoets en een literatuuroverzicht.

Redactie: Prof. dr. Th. van Achterberg, dr. G.J.J.W. Bours, drs. A.M. Elien.

Uitgever: Kavanah, Dwingeloo
ISBN: 9789057401176
Jaar van uitgave: 2011

De delen 1 en 2 in deze reeks behandelen veel voorkomende verpleegproblemen in de somatische en de psychosociale zorg. Het gaat daarbij om verpleegproblemen die bij veel verschillende patiënten kunnen optreden (algemene zorg).
Effectief Verplegen 3 en Effectief Verplegen 4 wijken daarvan af. In deel 3 en 4 worden verpleegproblemen bij specifieke groepen patiënten of zorgvragers belicht (complexe zorg). Door doelgroepen in plaats van verpleegproblemen als ingang te kiezen wordt het mogelijk de hele zorg voor een groep te beschrijven. De hoofdstukken behandelen dan ook problematiek op elk vlak van het menselijk functioneren. Bij het beschrijven van de verpleegproblemen voor een doelgroep is voor de bijzondere problemen van de bewuste groep gekozen. Voor algemene problemen die ook bij deze groepen voor kunnen komen, is waar mogelijk naar de delen 1 en 2 verwezen (bijvoorbeeld decubitus in deel 1 of therapietrouw in deel 2).
Dit boek wordt voorzien van een persoonlijke toegangscode waarmee gebruikers aanvullende informatie (zoals de nieuwste inzichten, meetinstrumenten en een kennistoets) kunnen raadplegen op www.verpleegproblemen.nl.

Redactie: Prof. dr. Th. van Achterberg, dr. G.J.J.W. Bours, drs. A.M. Eliens. 

Uitgever: Kavanah, Dwingeloo
ISBN: 9789057401183
Jaar van uitgave: 2012

Effectieve communicatie is een van de belangrijkste competenties van de huisarts. Toch blijft dit deelgebied bij (na)scholing soms onderbelicht en wordt het – ten onrechte – als vanzelfsprekend beschouwd. Optimaal communiceren kan het consult en de praktijkvoering veel doeltreffender en plezieriger maken.

'Handboek effectieve communicatie in de huisartsenpraktijk'. Auteurs: Dielissen, P.W. / Jagt, E.J. van der / Timmerman, A.A. Met bijdragen van W. Dekkers, S. Naber, P. Giesen (IQ Health).

Uitgever: Prelum
ISBN:9789085621478
Jaar van uitgave: 2016

Reduce low-value care with this practical guide.

Low-value care harms patients, overburdens healthcare professionals, threatens healthcare systems and damages the climate. How to Reduce Overuse in Healthcare: a practical guide is designed to provide practical guidance and tools for healthcare providers, their professional societies and policy makers developing programs to de-implement low-value or unnecessary care. This guide provides a five-step evidence and theory-based framework for developing and evaluating programs such as Choosing Wisely to reduce low-value care and improve patient outcomes.

How to Reduce Overuse in Healthcare: a practical guide readers will also find:

• An author team involved in the leading Choosing Wisely international network
• Detailed analysis of how to identify potential low-value care areas, select interventions and more
• Practical, real-world examples at the end of each chapter illustrating examples of overuse and de-implementation

How to Reduce Overuse in Healthcare: a practical guide describes the state of the art in de-implementation for healthcare professionals, healthcare administrators and policy makers looking to reduce low-value care in a more effective and evidence-based way.

Meer info op de website van Wiley.

Implementatie in de zorg mag zich verheugen in een groeiende belangstelling van wetenschap en praktijk. Het boek ‘Implementatie: Effectieve verbetering van de patiëntenzorg’ onder redactie van Michel Wensing en Richard Grol biedt al vele jaren een praktisch en wetenschappelijk onderbouwd overzicht van de kennis op dit gebied. Het wordt in het onderwijs breed gebruikt. 

Onlangs is de achtste, herziene editie gepubliceerd, waaraan diverse wetenschappers van het Radboudumc hebben meegewerkt. Het boek behandelt onder meer klinische richtlijnen, implementatiestrategieën, kwaliteitsindicatoren, patiëntveiligheid, empowerment van patiënten, en procesevaluatie. De nieuwe editie bevat veel nieuwe kennis, die de afgelopen jaren internationaal beschikbaar gekomen is.

Meer informatie op de website van BSL.

Onlangs is het boek Het coachen van peer learning in de gezondheidszorg van Marjo Maas en Anjo Markhorst uitgekomen. Een Peer Learning (PL) Groep is een groep professionals die gezamenlijk werken aan professionalisering, kwaliteitsverbetering en innovatie. Centraal staat het leren van elkaar aan de hand van vraagstukken uit de praktijk of de wetenschap. In dit boek richten de auteurs zich primair op het coachen van PL-groepen die werken aan een goede en verantwoorde gezondheidszorg.

Een kritische reflectie op de actuele zorgpraktijk en het samen zoeken naar alternatieve of nieuwe manieren van handelen vormen daarbij de rode draad. De auteurs van dit boek zijn ervaren PL-coaches in de zorg en trainers van PL-coaches. Ze hebben dit boek samengesteld op basis van de beschikbare literatuur over leren en professionaliseren, hun ervaring als trainers en hun observationeel onderzoek aan de hand van video-opnames van PL-sessies.

Het coachen van Peer Learning in de gezondheidszorg is bedoeld voor professionals in de gezondheidszorg die ervaring hebben met, of interesse hebben in, het coachen van professionele leergroepen. In dit boek krijgt de (potentiële) coach handvatten om het proces van Peer Learning te faciliteren en om adequaat te handelen als het nodig is om het proces bij te sturen.

Marjo Maas is verbonden als hoofddocent aan de Academie Paramedische Studies van de HAN en als onderzoeker aan Radboudumc, afdeling IQ Health. Anjo Markhorst is eigenaar van Alinea Consult, organisatiecoach en als onderzoeker verbonden aan Radboudumc, afdeling IQ Health.

Dit boek is tot stand gekomen met steun van de Stichting Keurmerk Fysiotherapie. Klik hier voor meer info: https://www.2010uitgevers.nl/product/het-coachen-van-peer-learning-in-de-gezondheidszorg/

Nieuw boek: Ik zie u staan. De helende kracht van empathie

Onlangs kwam het boek met deze titel uit, onder redactie van prof. dr. Maria van den Muijsenbergh en dr. Hub Wollersheim. Dr. Wollersheim werkte tot aan zijn pensionering als onderzoeker en docent bij IQ Health. In een tijd waarin polarisatie en individualisme overheersen, biedt dit boek een essentiële blik op het belang van empathie en menselijkheid. Het verkent hoe de afnemende empathie onze relaties en maatschappelijke structuren beïnvloedt.

Door een reeks essays van experts uit verschillende velden, waaronder filosofie, medische wetenschap en technologie, belicht dit boek de veelzijdigheid van empathie. Het onderzoekt de impact van een empathische houding in de relatie tussen arts en patiënt, en hoe dit zich vertaalt naar bredere sociale en politieke vraagstukken.

Elk jaar komen in de gezondheidszorg veel waardevolle nieuwe inzichten, technologieën, programmas of best practices beschikbaar. Helaas vinden veel van deze innovaties hun weg naar de praktijk niet. Hoe komt dat? En hoe kan effectieve verbetering van de patiëntenzorg worden gerealiseerd? In deze - grondig herziene - uitgave van Implementatie: effectieve verbetering van de patiëntenzorg vindt u actuele informatie over de implementatie van uiteenlopende veranderingen. Het proces van innovatie in de praktijk wordt zorgvuldig geanalyseerd en besproken aan de hand van een praktisch, stapsgewijs model. Een groot aantal wetenschappelijke bevindingen en praktische voorbeelden wordt gepresenteerd om het model toe te lichten. In Implementatie: effectieve verbetering van de patiëntenzorg ligt de nadruk op het verbeteren van het handelen van artsen, paramedici en verpleegkundigen en de teams waarin zij werken. De patiënt staat hierbij centraal. Het is een praktisch boek voor zorgverleners, leidinggevenden, kwaliteitsfunctionarissen, managers, beleidsmakers en onderzoekers die betrokken zijn bij de optimalisering van de patiëntenzorg in Nederland. Richard Grol is emeritus hoogleraar Kwaliteit van Zorg aan de universiteiten van Nijmegen en Maastricht, Michel Wensing is hoogleraar Implementation Science aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

Redactie: Richard Grol en Michel Wensing.

Uitgever: Reed business, Amsterdam
ISBN:   9789035233966
Jaar van uitgave: 2011

Strategies for successfully updating and improving health care organizations of all kinds. 

Health care is always evolving and improving. However, the rapid speed of medical advancement can make the adoption of new technologies and practices a challenging process – particularly in large organizations and complex networks. Any projected impact upon quality and outcomes of care must be carefully evaluated so that changes may be implemented in the most efficacious and efficient manner possible.

Improving Patient Care equips professionals and policymakers with the knowledge required to successfully optimize health care practice. By integrating scientific evidence and practical experience, the text presents a cohesive and proven model for practice change and innovation, complete with analysis of innovation, target group and setting; selection and application of strategies; and evaluation of process, outcomes and costs.

This new third edition also includes:

• Newly written chapters on clinical performance feedback, patient engagement, patient safety, evaluation designs, and methods for process evaluation
• Increased emphasis on the role of contextual influences in implementation and improvement
• New research examples from across the world and updated scientific literature throughout

Designed to help promote safer and more efficient, patient-centered care and better outcomes, Improving Patient Care is an essential resource for healthcare providers, quality assessors, and students of health services research, health management, and health policy.

Editors: Michel Wensing, Richard Grol, Jeremy Grimshaw

More information can be found on the website of Wiley.

"Kwaliteit van zorg wordt door veel factoren bepaald, onder andere door de (persoonlijke en professionele) kwaliteiten van professionals zoals artsen en verpleegkundigen. Tot die kwaliteiten behoren ook de persoonlijke eigenschappen om ethisch verantwoord je werk te kunnen doen als professional - deugden. Dit boek bevat onder meer een hoofdstuk over de deugden van de arts, de deugden van de verpleegkundigen en twee 'profielen' van zorgprofessionals. Eén daarvan is prof.dr. Baziel van Engelen, neuroloog bij het Radboudumc. Het boek combineert twee onderzoeksthema's van IQ Health: 'professionele ontwikkeling' en 'ethiek'."

Volgens de deugdethiek komt goed handelen voort uit houdingen die je gaandeweg je leven ontwikkelt, zoals moed, rechtvaardigheid en integriteit. Als je karakter hebt, streef je zulke deugden na. Ze maken je eigen leven en dat van je medemensen goed, ook als je aan het werk bent.

‘Wie deugt, levert virtuoos maatwerk.’

Welke deugden zijn van belang in beroepspraktijken zoals onderwijs, zorg, recht en bedrijfsleven en hoe ontwikkel je ze? Dit boek bundelt antwoorden op die vragen en korte interviews met professionals zoals Robbert Dijkgraaf, Femke Cools en Jos de Blok. Paul van Tongeren schreef ter inleiding een beknopte geschiedenis van de deugdethiek.

Redactie Wouter Sanderse en Jos Kole
ISVW uitgevers NUR: 730 / ISBN: 978-94-91693-62-5

Er is een nieuwe editie van het boek Kwaliteit en veiligheid in patiëntenzorg verschenen. Het boek is nu ook nadrukkelijk voor verpleegkundigen geschikt gemaakt.

In opleidingen in de gezondheidszorg wordt in toenemende mate aandacht besteed aan kwaliteitsverbetering en het voorkomen van onveiligheid in patiëntenzorg. De toegenomen aandacht voor kwaliteit van zorg blijkt bijvoorbeeld uit het recente Raamplan. In het Raamplan Artsenopleiding 2020 gaat men uit van het (bijgestelde) CanMEDS-raamwerk. Had in 2009 nog ongeveer de helft van de competenties  een relatie met kwaliteit en veiligheid,  professioneel gedrag en ethisch moreel denken en handelen, in 2020 is dit meer dan driekwart. Bovendien zijn veel  competenties explicieter uitgewerkt in de richting van patiëntveiligheid, continuïteit van zorg, werken aan deugden en professioneel gedrag, reflectief vermogen en levenslang leren, interprofessioneel samenwerken, samen beslissen en het coproduceren van zorg. Deze onderwerpen komen uitgebreid aan bod in dit leerboek.

Kwaliteit en veiligheid hebben zulk een hoge prioriteit vanwege de belangrijke consequenties voor patiënt en maatschappij. Maar wat betekent het precies om op een transparante wijze kwalitatief goede en veilige zorg te leveren? Welke rol speelt de zorgorganisatie, en hoe kan de arts, verpleegkundige of paramedicus individueel aan veilige patiëntenzorg bijdragen? Hoe worden calamiteiten voorkomen? Maar ook: hoe adequaat om te gaan met een gemaakte fout en hoe daarvan te leren? 

In Kwaliteit en veiligheid in patiëntenzorg wordt verhelderd wat kwaliteit van zorg is en wat voorwaarden zijn voor kwaliteitsverbetering. De verschillende dimensies als professionele, organisatorische en patiëntgerichte kwaliteit worden besproken, evenals het onderzoek naar kwaliteitsverbetering en de implementatie in de praktijk. Ondanks het streven naar optimale patiëntenzorg blijven er altijd incidenten optreden. Een apart hoofdstuk is daarom gewijd aan hoe om te gaan met een calamiteit, met oog voor patiënt, organisatie en voor eigen gevoelens en functioneren. De mogelijkheden van kwaliteitsverbetering worden in dit boek met tal van voorbeelden uit de klinische praktijk geïllustreerd.

Kwaliteit en veiligheid in patiëntenzorg is geschreven door vooraanstaande Nederlandse kwaliteitsonderzoekers en verbeteraars, –professionals en zorgverleners, die al vele bijdragen hebben geleverd aan daadwerkelijke verbetering van de patiëntenzorg. Met dit boek bieden zij iedere (aanstaande) zorgprofessional de kennis en handvatten om optimale patiëntenzorg na te streven en te reflecteren op de eigen rol hierin.  

Redactie: Hub Wollersheim, Trudy van der Weijden, Cordula Wagner, Kees Ahaus, Jaap Hamming en Hester Vermeulen.

Kwaliteit van zorg staat onder druk door veel vraag, complexiteit en hoge kosten. Het idee van ‘passende zorg’ helpt om deze problemen aan te pakken. De vernieuwde druk van dit boek geeft inzicht in theorieën (hoofd), het stimuleert zelfreflectie (hart) en bevat praktische tips (handen). Het boek helpt bij het verdiepen van kennis, en ook bij het ontwikkelen van een eigen kijk op de kwaliteit van zorg. Voor (toekomstige) zorgprofessionals die niet alleen willen weten wat goede zorg is, maar ook willen begrijpen hoe ze écht het verschil kunnen maken.

IQ Health collega’s Marlies Hulscher, Rosella Hermens, Hiske Calsbeek en Hester Vermeulen hebben deze vernieuwde druk mede mogelijk gemaakt. Het boek is te bestellen via:

BSL Shop | Kwaliteit en veiligheid in patiëntenzorg

Op 25 mei 2021 verscheen bij Kok Boekencentrum de bundel Leven met euthanasie, door Theo Boer, Stef Groenewoud (gezondheidswetenschapper en ethicus bij IQ Health) en Wouter de Jonge. Het boek is een bundeling van ruim veertig ervaringsverhalen van mensen die op een bepaalde manier betrokken zijn (geweest) bij euthanasie.

Bij circa één op de twintig overlijdens is er in Nederland sprake van euthanasie. Als antwoord op niet te plannen en ongewenst lijden kiezen mensen voor deze geplande dood. Maar wat betekent de ‘goede dood’ voor direct betrokken naasten? Hoe ervaren zij dit? Leven met euthanasie geeft een indrukwekkende, aangrijpende kijk in de verhalen van 43 nabestaanden.

Medical Practice Variations © 2016

Editors: Johnson, Ana, Stukel, Thérèse A. (Eds.)

• Raises critical concerns about the quality, equity and efficiency of international health care resources  
• Raises critical concerns about the quality, equity and efficiency of international health care resources
• Synthesizes current research on variations in healthcare utilization, delivery and outcomes
• Outlines established concepts & frameworks involved in researching medical practice variations
• Examines systemic questions about healthcare spending, decision-making and service disparities

Medical Practice Variations Part of the series Health Services Research pp 113-122

Medical Practice Variations in Primary Care
Gert P. Westert Affiliated with Health Services Research, Scientific Institute for Quality of Healthcare (IQ Health), Radboud University Nijmegen Medical Centre Email author 

• Judith D. de Jong Affiliated with Health Care System and Governance, NIVEL (Netherlands Institute for Health Services Research)
• Philip da Silva Affiliated with NHS Right Care

In de dagelijkse zorg hebben verpleegkundigen net als andere zorgprofessionals veel vragen. Wat wil een patiënt bereiken? Waar gaan we aan werken? Wat zijn de effecten van de zorg? Moet de behandeling worden bijgesteld?

De derde, herziene druk van het boek Meten in de praktijk is nu ook toegankelijk voor verpleegkundigen. Het boek bevat een stappenplan voor het gebruik van meetinstrumenten in de gezondheidszorg. 

Door meten worden deze zaken verhelderd en geobjectiveerd. De zorgprofessional, de patiënt en zijn naasten hebben hier profijt van, zowel bij het bepalen van de diagnose, als het voorspellen van het beloop van het herstel, en ook het samen bepalen van het doel en het evalueren van een behandeling.

Hester Vermeulen, hoogleraar verplegingswetenschap bij IQ Health, is aan het redactieteam toegevoegd. Hierdoor is nu het verpleegkundig perspectief hierin goed vertegenwoordigd. Verpleegkundigen gebruiken in alle settings regelmatig meetinstrumenten. Aan de hand van een stappenplan kun je nu ook als verpleegkundige leren hoe je op een systematische en kritische manier het juiste meetinstrument kunt zoeken, selecteren en de uitkomsten ervan interpreteren en integreren in het behandelproces.

In deze derde druk is er dus meer aandacht voor het interpreteren en gebruiken van de resultaten in het zorgproces. Daarnaast wordt samengewerkt met de website https://meetinstrumentenzorg.nl/, waardoor de meetinstrumenten en de gebruikersinformatie vrij toegankelijk beschikbaar zijn. 

Het boek is nu ook toegankelijk voor verpleegkundigen. Verder is het bedoeld voor alle zorgprofessionals, studenten en docenten aan gezondheidszorgopleidingen in het hoger onderwijs. Daarnaast is het een handige gids voor professionals en kwaliteitsmedewerkers die werkzaam zijn in de gezondheidszorg. 

De redactieleden zijn Sandra Beurskens, Roland van Peppen, Raymond Swinkels, Hester Vermeulen en Harriët Wittink. Het boek is te bestellen via:https://www.bsl.nl/shop/meten-in-de-praktijk-9789036824583.html

In 2020 kwam een nieuw internationaal boek uitgekomen: “Occupational therapy for older people”, in het Nederlands “Ergotherapie bij ouderen”.  Het boek beschrijft ergotherapie interventies bij ouderen in de eerstelijnszorg, de intensive care, de revalidatie, het verpleeghuis, de palliatieve zorg en toekomstperspectief.

De editors van dit boek zijn IQ Health hoogleraar Maud Graff, Christian Pozzi, Alessandro Lanzoni en Alessandro Morandi. Het boek is uitgegeven bij Springer International Publishers, 2020.

Setting up clinical trials is a complicated business, and one of the more difficult questions is how many patients and centres to include in multi-centre trials.
Statistician Steven Teerensta from Radboud University Medical Center and Mirjam Moerbeek from Utrecht University have published the book 'Power Analysis of Trials with Multilevel Data' with Chapman and Hall  explaining exactly what the issues are and giving guidelines to researchers.

Verpleegkundigen zijn van cruciaal belang voor het leveren van kwalitatief hoogstaande zorg. Door het tonen van leiderschap hebben zij invloed op kwaliteit, veiligheid, effectiviteit en persoonsgerichtheid van zorg. Immers verpleegkundigen hebben invloed op belangrijke uitkomstmaten, zoals minder ondervoeding, infecties, pijn, angst en meer participatie, therapietrouw en zelfmanagement.  Verpleegkundigen hebben invloed op hun eigen ontwikkeling en professionaliteit maar ook op die van studenten en collega’s in hun team of de organisatie.

De redactie van dit boek, waaronder drie collega's uit het Radboudumc, IQ Health, nodigt verpleegkundigen uit om zelf het thema verpleegkundig leiderschap te verkennen en eigen te maken. Zij stellen in dit boek tussendoor veel vragen, laten reflecteren op eigen praktijksituaties of geven korte opdrachten over leiderschap. Want leiderschap is net als verpleegkunde een 'practice', met andere woorden, je moet het doen, oefenen, leren en proberen.

Dit boek is bedoeld voor alle ambitieuze verpleegkundigen die zich in uiteenlopende rollen en functies bezighouden met de professionalisering van hun vak en de functie van aanjager vervullen. Meer specifiek gaat het om: verpleegkundigen die een programma volgen tot verpleegkundig leider, verpleegkundige adviesraden, verpleegkundig specialisten in opleiding, studenten in de laatste fase van de bachelor opleiding.

Redactie en auteurs: Hester Vermeulen, Monique van Dijk, Maud Heinen, Gerda Holleman, Anita Huis, Erwin Ista, Pieterbas Lalleman, Catharina van Oostveen en Marjolein Schouten.

Om verpleegkundigen en verzorgenden te ondersteunen met het signaleren en voorkomen van zorginfecties is er sinds kort een nieuwe richtlijn. Deze richtlijn is ontwikkeld door dr. Anita Huis (senior onderzoeker IQ Health) en haar collega Nynke Bos (junior onderzoeker bij IQ Health). Doel is dat een team inzicht krijgt in hoe ze met infectiepreventiemaatregelen omgaat en wat er nog te verbeteren valt. De richtlijn, de implementatiegids en de hygiënekaart zijn te vinden op de site van V&VN.
Lees meer op de website van V&VN.

De Maturity Matrix is een methode om het ontwikkelingsniveau in een huisartsenpraktijk te evalueren. Tijdens de afname wordt elke medewerker van de praktijk gevraagd om de lijst individueel en onafhankelijk van elkaar in te vullen.

Een consulent leidt dan een discussie om tot overeenstemming te komen tussen de praktijkmedewerkers. Vervolgens vindt een discussie plaats over de verbeterprioriteiten en plannen in de praktijk.

De internationale versie van de Maturity Matrix is ontwikkeld tussen 2005 en 2007 door de 'European association for quality in general practice' (EquiP) en IQ Health in een samenwerkingsverband met de Universiteit van Cardiff.

Zie ook:
Elwyn G et al . Facilitating organisational development using a group-based formative assessment and benchmarking method: design and implementation of the International Family Practice Maturity Matrix. Qual Saf Health Care. 2010;19(6):e48.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Jolanda van Haren.

De IQ consensus tool ondersteunt groepen bij het bereiken van consensus. Het is gebaseerd op de Modified RAND Delphi Methode en combineert de maten hoogste tertiel, mediaan, en score op top-3 om tot een score 'selectie', 'discussie' of 'geen selectie' te komen.

De tool bestaat uit verschillende onderdelen:

• Een (online) vragenlijst, waarbij de respondenten moeten scoren op een 9-punt Likertschaal en een top-3 moeten aangeven en eventueel opmerkingen kwijt kunnen;
• Een Access-programma waarin alle relevante gegevens kunnen worden opgenomen;
• Een overzicht van de resultaten van de scoringsronde, waarbij per indicator wordt aangegeven of de indicator 'selectie', 'discussie' of 'geen selectie' scoort. Dit document kan dienen voor de discussie.
• Een overzicht van de opmerkingen per indicator.
• Een overzicht van de scores per individuele respondent.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met drs. Janine Liefers.

De knelpuntenvragenlijst is een hulpmiddel bij het vaststellen van knelpunten voor verandering. De vragenlijst kan worden gebruikt in zowel verbeterprojecten als in onderzoek.

Uit de in het boek 'Ruimte voor verandering? Knelpunten en mogelijkheden voor verbeteringen in de patiëntenzorg' beschreven toepassing van de vragenlijst in verschillende situaties blijkt dat niet altijd dezelfde knelpunten aan de orde zijn. Deze variatie onderstreept nog eens het belang van een goede knelpuntenanalyse in het verbeteren van de patiëntenzorg. 

De wereld verandert. Er is een beweging zichtbaar waarbij niet het zorgsysteem van de zorgverlener, maar de context van de patiënt als persoon het vertrekpunt is. Patiënten kunnen ook steeds meer gaan beschikken over tools waarmee zij het zorgproces kunnen sturen vanuit hun intentie.

Het persoonlijk zorgnet is hiervan een voorbeeld. MijnZorgnet is eigendom van het Radboudumc en het beheer is in handen van IQ Health. Het is een plek op internet waarvan de patiënt eigenaar is, en waar de mogelijkheid bestaat om informatie over je gezondheid op te slaan, te delen en te bespreken.

De informatie kan bestaan uit dagboeken geschreven door de patiënt, geüploade bestanden met medische informatie en modulaire toepassingen van derden, zoals formulieren, keuzehulpen voor gezamenlijke besluitvorming en vragenlijsten. De patiënt kan mensen die hij relevant acht voor zijn gezondheid uitnodigen om lid te worden van zijn persoonlijk zorgnet. Dat kunnen bijvoorbeeld huisartsen, medisch specialisten en fysiotherapeuten zijn, maar ook familieleden of vrienden. Leden van een zorgteam hebben toegang tot de persoonlijke gegevens en kunnen daarover communiceren. Alle activiteiten in het persoonlijk zorgnet worden gelogd. Op deze manier kan de patiënt zien wie en wanneer op bezoek is geweest.

Identificatie en authenticatie op MijnZorgnet verloopt via DigiD voor patiënten en BIG-validatie voor zorgverleners. Na het maken van een profiel kunnen patiënten hun persoonlijk zorgnet inrichten en aan de slag gaan.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen prof.dr. Jan Kremer.

De Excel-toepassing POINT 1.0 (Presentatie van de Opportuniteitskosten van Introductie van Nieuwe (medische) Technologieën 1.0) is ontwikkeld als onderdeel van het project “Verdringingseffecten binnen het Nederlandse zorgstelsel”, in opdracht van Zorginstituut Nederland. In dit project is onderzocht wat het waardeverlies is bij introductie van nieuwe zorginterventies. Empirisch onderzoek berekende hoeveel het produceren van een QALY in de ziekenhuiszorg kost en hoe deze opportuniteitskosten over de ziekenhuiszorg waren verdeeld 2. Dit is berekend met een econometrisch model dat voor de jaren 2012 tot 2014 veranderingen in gezondheidsuitkomsten relateert aan veranderingen in ziekenhuisuitgaven.

POINT 1.0 gebruikt de uitkomsten van dit rapport om de verdringingseffecten in een oogopslag zichtbaar te maken. Door het invullen van een beperkte set van gegevens van een nieuwe medische technologie wordt weergegeven of deze innovatie kosteneffectief is, en zo nee, wat de prijsdaling zou moeten zijn om de innovatie kosteneffectief te maken. De benodigde gegevens behoren allen standaard beschikbaar te zijn bij een farmaco-economisch dossier zoals bij ZIN aangeleverd. Medische technologieën die dat pad niet bewandeld hebben maar waar een Nederlandse kosteneffectiviteitsanalyse beschikbaar is beschikken meestal ook over de benodigde informatie. Naast de totale verdringing wordt ook per ziektebeeld weergegeven welk waardeverlies optreedt. Deze handleiding laat zien hoe de Excel-toepassing werkt en welke parameters zijn in te stellen dan wel van invoer kunnen worden voorzien.

Open POINT 1.0
Ga naar de gebruikershandleiding van POINT 1.0
Ga naar de eindrapportage Verdringing waarop POINT 1.0 is gebaseerd
Een illustratie aan de hand van de casus Orkambi 

Deze vragenlijst is ontworpen om het proces van interprofessioneel samenwerken te evalueren.
De vragenlijst is ontwikkeld door IQ Health in samenwerking met Hogeschool Zuyd (Wim Goossens & Jerome van Dongen). De ReflectieScan (RISS-2020) is voor zowel bestaande als nieuw samengestelde teams te gebruiken.

Download Reflectiescan (RISS-2020)

Mantelzorg geeft vaak veel voldoening, maar kan soms ook zwaar zijn. Mantelzorgers die lange tijd intensief zorg geven lopen het risico om overbelast te raken. Voor verzorgenden, verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten is het belangrijk dat zij tijdig kunnen handelen om overbelasting te signaleren, te voorkomen of te verlichten.

IQ Health heeft, in samenwerking met het Universitair Medisch Centrum (UMC) Utrecht en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) een richtlijn Mantelzorg ontwikkeld. Door het gebruik van de richtlijn zullen jonge, werkende en oudere mantelzorgers eerder worden herkend en zal (dreigende) overbelasting eerder worden opgespoord. Mantelzorgers zullen zich meer gehoord en gesterkt voelen in het omgaan met de zorg voor hun naaste.

De richtlijn is ontwikkeld door dr. Maud Heinen, dr. José Peeters, drs. Nicole Vullings, prof. dr. Hester Vermeulen en prof. dr. Maud Graff.

• De richtlijn is te vinden op de website van V&VN
• Lees hier een aanvullende introductie erop
• Rapport praktijktest Richtlijn Mantelzorg
• Infographic Mantelzorger 
• Infographic Zorgprofessional

Landelijk klinkt de oproep ''Let een beetje op elkaar'' in deze tijd van het coronavirus. Saamhorigheid en zorgzaamheid zijn niet alleen wenselijk en noodzakelijk in situaties van crisis.

Voor (zorg)vragen en behoeften van bewoners zijn sterke wijknetwerken van levensbelang. Het project ‘Een sterk wijknetwerk: burgers, professionals en onderwijs SAMEN!’ heeft geresulteerd in een online toolbox. Burgers en professionals krijgen handvatten aangereikt voor het opbouwen, inrichten én bestendigen van een sterk wijknetwerk.

Deze toolbox is voortgekomen uit het project 'Een sterk wijknetwerk: burgers, professionals en onderwijs SAMEN!. In dit project zijn 2 proeftuinen en 5 praktijkprojecten betrokken.

Dit is een samenwerkingsproject tussen KOH, HAN University of Applied Sciences (lectoraat Organisatie van Zorg en Dienstverlening) én Radboudumc (afdelingen IQ Health en Eerstelijnsgeneeskunde). Het onderzoek is gefinancierd door het ministerie van VWS.​

Zie website: Succesvol samenwerken in wijknetwerken

Lees ook ‘Samenwerken met burgers. Hoe doe je dat?’

Dit is een vragenlijst voor het meten van het teamklimaat. Deze vragenlijst is gebaseerd op een theorie over teamklimaat en bestaat uit een 4-tal dimensies ('Ervaren veiligheid voor participatie', 'Ondersteuning bij innovatie', 'Visie' en 'Taakgerichtheid') en 13 subschalen.

IQ Health heeft de TCI vertaald en gevalideerd voor de Nederlandse situatie.
IQ Health kan ondersteuning bieden bij het afnemen van de vragenlijst en een rapport opstellen.

Voor meer informatie kunt u terecht op www.teamclimateinventory.nl

Contactpersoon: Jolanda van Haren